بدون شک اختصاص دادن زمان کافی در طول شبانه روز به مراقبت و سلامت پوست و استفاده از کرم های مناسب می تواند به حفظ سلامت و شادابی پوست کمک نماید. با این حال برای کسانی که وقت و سرمایه کافی برای این نوع از مراقبت ها ندارند و یا معتقد به استفاده از کرم های مخصوص پوستی نمی باشند، توصیه های عمومی مفیدی وجود دارند که می توانند روند طبیعی پیر شدن پوست را کندتر کرده و از مشکلات مختلف پوستی جلوگیری نمایند. در این مقاله به برخی از این توصیه ها اشاره می کنیم.
شاید مهم ترین عامل پیر شدن پوست، اشعه ماوراء بنفش (UV) موجود در نور آفتاب باشد. این اشعه می تواند باعث تخریب لایه کلاژن پوست، ایجاد چین و چروک، ایجاد لک های قهوه ای رنگ پوستی و البته سرطان پوست گردد. برای این منظور باید با کرم و لوسیون ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ و یا بیشتر، نقاطی از پوست مانند صورت، گردن و دستها را که معمولا در معرض نور آفتاب هستند، محافظت کرد. قدرت محافظتی ضد آفتاب ها معمولا پس از سه تا چهار ساعت کاهش می یابد. پس اگر مثلا صبح زود ضدآفتاب را به کار برده اید و از منزل خارج شده اید، اگر در هنگام ظهر در معرض نور آفتاب قرار می گیرید، باید ضدآفتاب را دوباره به کار ببرید. توجه داشته باشید که قوی ترین زمان تابش نور آفتاب در طول روز بین ساعت ده صبح تا چهار بعدازظهر است. از این رو تجدید ضدآفتاب در هنگام ظهر اهمیت دوچندان پیدا می کند. در این ساعت ها توصیه می شود که از پیاده روی به خصوص با لباس آستین کوتاه و شلوارک اجتناب کنید و در صورت نیاز از کلاه و لباسهایی با میزان پوشش مناسب استفاده نمایید. اشعه ماوراء بنفش همچنین از صفحه مانیتورها نیز منتشر می شود، به خصوص اگر از استانداردهای لازم برخوردار نباشند. پس بهتر است مطمئن شوید که مانیتور شما کمترین میزان اشعه را منتشر می کند و در غیر این صورت از محافظ های جداگانه که در مقابل صفحه قرار داده می شوند، استفاده نمایید.
سیگار کشیدن باعث پیر شدن پوست، از دست رفتن شادابی آن و افزایش چین و چروک می گردد. سیگار کشیدن باعث تنگ شدن عروق بسیار ریز تغذیه کننده پوست گردیده و باعث کاهش خونرسانی به پوست می گردد. در نتیجه اکسیژن و مواد لازم برای تغذیه و بازسازی پوست کمتر به آن می رسند. از سوی دیگر سیگار کشیدن باعث تخریب پروتئین های کلاژن و الاستین پوست می شود که مانند یک داربست قوام و خاصیت ارتجاعی پوست را حفظ می نمایند. تخریب این لایه از پوست باعث افتادگی و افزایش چین و چروک می گردد. علاوه بر همه این موارد، سیگار کشیدن می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست و لبها را نیز افزایش دهد.
برای شستشوی روزانه پوست از آب بسیار داغ استفاده نکنید. حمام کردن طولانی، استفاده از آب بسیار داغ و استفاده از صابون ها و شوینده های بسیار قوی باعث برداشته شدن چربی طبیعی پوست و خشکی پوست می گردند. از آب گرم و شوینده های ملایم برای شستشوی پوست استفاده نمایید. اگر پوست شما خشک است، از یک مرطوب کننده مناسب استفاده کنید. برای صبح و پیش از خروج از خانه از یک مرطوب کننده دارای ضدآفتاب استفاده نمایید. صورت و بدن خود را پس از شستشو و استحمام بیش از حد خشک نکنید. اجازه دهید کمی رطوبت روی پوست باقی بماند. حوله برای خشک کردن پوست مناسب تر از دستمال می باشد. افراد مسن اگر نیاز به استحمام روزانه دارند، نباید هر روز بدن خود را لیف بزنند، زیرا چربی پوست آنها بسیار کمتر از زمان جوانی است و این امر باعث خشکی و به خطر افتادن سلامت پوست و گاهی ایجاد حالت اگزما می گردد. افراد مسن با پوست خشک می توانند تنها مناطقی را که عرق می کنند برای پرهیز از بوی بد با مواد شوینده شستشو بدهند و باقی بدن را تنها با آب بشویند. آقایان برای اصلاح صورت ترجیحا از ژل های مخصوص پیش از تراشیدن استفاده کنند و موها را در مسیر رویش آنها (و نه در خلاف جهت) بتراشند.
رژیم های غنی از سبزیجات، میوه ها و روغن های مفید (مانند روغن زیتون و روغن امگای موجود در ماهی) دارای ویتامین ها و مواد آنتی اکسیدان هستند که می توانند اثر مواد مضر شیمیایی موسوم به رادیکال های آزاد را خنثی کنند و روند طبیعی پیر شدن پوست را کندتر نمایند. با رعایت این رژیم و نوشیدن آب بیشتر می توانید پوستی شاداب تر داشته و نیز خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهید.
کم خوابی یکی از عوامل مهم تخریب پوست چه به صورت کوتاه مدت و چه دراز مدت می باشد. خواب کافی و ورزش، راز شادابی پوست برخی از افراد مسن است. ورزش باعث افزایش خونرسانی به پوست، تعریق پوست و خروج مواد مضر از آن و شادابی پوست می گردد. استرس زیاد باعث ایجاد رادیکال های آزاد، مرگ سلولی و پیری پوست می گردد. با هر راه ممکن استرس خود را مدیریت کرده و باعث سلامت پوست خود شوید، ورزش همچنین می تواند به کاهش استرس کمک نماید.
پوست در هنگام شب نیاز به تنفس دارد و مواد آرایشی جلوی این امر را می گیرند. از یک آرایش پاک کن ملایم برای برداشتن آرایش استفاده کنید و سپس پوست را با آب ولرم بشویید. آرایش خود را قبل از ورزش کردن نیز پاک کنید، چون مواد آرایشی جلوی تنفس طبیعی پوست در هنگام ورزش و خروج مواد مضر را از پوست می گیرند و در افراد مستعد ممکن است سبب بروز جوش و آکنه گردند. هفته ای یک بار در حمام از مواد ساینده پوست موسوم به اسکراب (Scrub) استفاده نمایید.
دکتر فرزاد فهیم تاش